Szanowni Państwo Drodzy Goście!
W dzisiejsze jubileuszowe święto 30-lecia Towarzystwa Miłośników Ziemi Zatorskiej wpisuje się 15 -lecie działalności Rady Społecznej Ochrony i Renowacji Zatorskich Zabytków przypadającej na lata 2002-2017. Czuję konieczność wręcz obowiązek podzielenia się z Państwem informacją dotycząca działalności przedmiotowej Rady.
Inspiracją do prac związanych z odnową zatorskich zabytków były głosy społeczności z troską mówiące o coraz gorszym stanie figur i nagrobków stanowiących dziedzictwo naszych przodków, którzy żyjąc w trudnych czasach często odejmując sobie od ust stawiali pomniki i fundowali cenne nagrobki. W 2001 roku na pierwszej stronie gazety lokalnej „Życie Zatora” pojawiło się zdjęcie i tekstdotyczący figury św. Rocha a także artykuł ówczesnego redaktora Gazety Krakowskiej z marca 2001 r. „Pomniki się rozsypują -ZATOR skąd wziąć pieniądze na odnowę figur”. Był to impuls do powstania grupy inicjatywnej w osobach: ks. proboszcza Czesława Puto, śp. Marii Brandys oraz Wiesława Suska ówczesnego przewodniczącego Rady Miejskiej w Zatorze. Po analizie i pewnych przemyśleniach co do programu działań organizacyjno - technicznych oraz możliwości pozyskiwania środków finansowych z początkiem 2002 roku wystąpiliśmy do zarządu TMZZ o przyjęcie uchwały w sprawie powołania Rady Społecznej Ochrony i Renowacji Zatorskich Zabytków w składzie: ks. Czesław Puto, Maria Brandys, Zbigniew Biernat, Mariusz Makuch, Bogusława Smreczyńska, Maciej Romański, Piotr Wyrobiec, Romana Józefowska oraz Wiesław Susek pełniący funkcje przewodniczącego tej Rady. Zmiany na stanowisku proboszcza zatorskiej parafii spowodowały, że kolejno w skład Rady wchodzili ks. Józef Mrowiec a obecnie ks. Jacek Wieczorek. Nowymi członkami Rady zostały również Maria Fila i Krystyna Zaporowska. W 2003 r. wykonano renowację figury św. Rocha usytuowanej przy zbiegu ulic Krakowskiej i Kościuszki w miejscu pochówku naszych praojców zmarłych ( jak głoszą kroniki) na chorobę morową w 1639 roku. Na postumencie napis „Święty Rochu bądź opiekunem tego miasta błogosław jego mieszkańcom”. Przy renowacji figurę przesunięto w głąb dalej od drogi. Prace renowacyjne wykonała pani Danuta Majewska konserwator dzieł sztuki z Krakowa. Św. Roch patron ludzi chorych, biednych opuszczonych od lat kojarzył się jako patron naszego miasta. Ustawiony w 1905 r. , w 1942 usunięty przez Niemców powrócił w 1945 r. W 2004 roku odnowiono figurę św. Jana Kantego znajdującą się przy zatorskim kościele, patrona studentów i uczącej się młodzieży. Pomnik ufundowany staraniem władz miasta, mieszkańców oraz hrabiego Maurycego Potockiego w 1867 roku w setną rocznicę kanonizacji tego świętego. W 2005 r. odnowiono figurę św. Jana Nepomucena przy ul. Piastowskiej obok tzw. „szpitalki”. Patron powodzian i mostów najbardziej w Polsce znany jako męczennik sakramentu pokuty szczerej spowiedzi . Pomnik ustawiony w 1771 r, początkowo w rynku a następnie w 1865 przeniesiony na tzw. Targowicę. Na tablicy postumentu napis „ Gdy grozi nam powódź chroń nas Święty Janie”. W 2006 roku odnowiono pomnik zwieńczony krzyżem z 1884 roku przy ul. Wadowickiej w rejonie skrzyżowania z ul. Parkową. Wzniesiony dla upamiętnienia ofiar epidemii w Zatorze. W roku 2007 dofinansowano prace konserwatorskie figury Jana Nepomucena w Podolszu. W 2008 r. w zatorskim kościele wykonano renowację zabytkowego ołtarza głównego z wapienia pińczowskiego z roku 1886 wraz z dwoma przemiennymi obrazami Matki Boskiej Śnieżnej oraz św. Wojciecha, fundatorami tego ołtarza byli Maurycy i Natalia Potoccy. W 2010 roku wymiana okien w zatorskim kościele z pojedynczej szyby na podwójną gdzie trzecia szyba przewidywana jako surówka pod witraże. W 2011 r. renowacja części frontowej ściany kościoła zatorskiego wraz z zwieńczającym krzyżem i drzwiami przy uzgodnieniu i wydanej zgodzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, podobnie było przy ołtarzu oraz oknach. W 2012 r. odnowiono XIX wieczny zabytkowy nagrobek Piernikarskich, postument zwieńczony krzyżem i wymieniono na nową płytę nagrobną - usytuowany przy wejściu głównym na stary cmentarz. W latach 2013-2017 wykonano renowację 13 zabytkowych nagrobków. Odnowione nagrobki Piernikarskich, rodziny Latosińskich, Folgów, Krajdochów, 3 nagrobki Stanclików, Józefa Biegońskiego, Anny Kurzak, Juliana Palmana. Decyzję podjęto ze względu na ich zły stan techniczny spowodowany warunkami atmosferycznymi, Brano pod uwagę: wiek,walory architektoniczne i historyczne. Są to nagrobki głównie osób, które nie mają bliższej czy dalszej rodziny. Jeżeli potomnych udało się ustalić i wyrazili zgodę na przeniesienie nagrobka to również partycypowali w kosztach jego konserwacji. Odnowione nagrobki zostały przeniesione do dwóch nowo powstałych lapidariów. Dodatkowo w 2017 r. wykonano tablicę pamiątkową z granitu z nazwiskami mieszkańców Zatora, którzy swoim życiem pracą zawodową i społeczną wpisali się w historię miasta. Tablica znajduje się na zatorskim cmentarzu a na niej napis „PRO – MEMORIA” , dla pamięci tych, którzy odeszli zostawiając wiele cennych śladów swojego życia. Tablica ufundowana przez Gminę Zator wpisuje się w 725 rocznicę lokalizacji miasta Zatora. Poświęcenie i przekazanie odbyło się 1 listopada 2017 r. w Dzień Wszystkich Świętych. Wartość wszystkich wymienionych prac to kwota około 400 tys. złotych środki pochodziły z różnych źródeł w tym : Urząd Marszałkowski 120 tys. zł, Urząd Miejski 30 tys. zł, Parafia Zator 36 tys. zł, Bank Spółdzielczy 5 tys.zł., pani Krystyna Bnińska-Jędrzejowicz 10 tys. zł, pan Adamik Władysław 9 tys. zł, firma Instal Zbyszko 2 tys. zł, OSP Zator 2 tys. zł, Róża Kobiet z Zatora 2,5 tys. zł, Polonia Amerykańska z Chicago 2,5 tys zł, z kwest do puszek na zatorskim cmentarzu ponad 100 tys. zł, dobrowolne wpłaty mieszkańców Zatora i nie tylko instytucji i firm to ponad 100 osób. Wiele prac wykonano nieodpłatnie między innymi związanych z zagospodarowaniem terenu wokół pomników i nagrobków (ziemia, kopanie fundamentów, beton, krzewy, koszenie trawy, płytki, krawężniki, oświetlenie figury św. Jana Kantego. Prace wykonały nieodpłatnie różne firmy jak „ Instal Zbyszko” z Zatora , „Radko” z Przeciszowa, Zakład Gospodarki Komunalnej z Zator firmę pana Smyraka z Wieprza oraz pana Kazimierza Wąrzyka i pana Franciszka Fryca z Zatora. Darczyńcom ma bieżąco wysyłane były podziękowania. Dziękowaliśmy również na łamach prasy lokalnej gazety Życie Zatora oraz Gazety Krakowskiej. Znaczną część środków pozyskano podczas kwest przeprowadzonych do puszek na zatorskim cmentarzu, przy zatorskim kościele oraz zorganizowanych loterii podczas Dni Zatora. Pragnę serdecznie podziękować wszystkim, którzy zaangażowali się w pracę społeczną poświęcili swój czas i siły dla dobra wspólnego jakim jest ratowanie zatorskich zabytków. Dziękuję darczyńcom, wykonawcom a przede wszystkim mieszkańcom naszego miasta i gminy. Dziękuję wszystkim innym, którzy wspierali nas w tych działaniach i ochoczo wrzucali datki do puszek. Dziękuję członkom Rady Społecznej za wspólną pracę, zarządowi i członkom TMZZ, dyrekcji i uczniom szkół, sympatykom za pełnione dyżury podczas organizowanych kwest. Dziękuję wykonawcom pani Danucie Majewskiej z Krakowa za odnowienie figury św. Rocha oraz panu Markowi Wesołowskiemu konserwatorowi dzieł sztuki z Krakowa za solidne wykonanie prac. Dziękuję byłemu burmistrzowi Zbigniewowi Biernatowi (obecnie poseł RP) i obecnemu burmistrzowi Mariuszowi Makuchowi za wsparcie finansowe i techniczno- organizacyjne. Dziękuję radnemu Województwa Małopolskiego panu Rafałowi Stuglikowi za pomoc przy składaniu wniosku o wsparcie finansowe do Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie. Dziękuję kanonikowi Czesławowi Puto, ks. Józefowi Mrowcowi oraz ks. Jackowi Wieczorkowi za wsparcie duchowe, doradcze i finansowe. Dziękuję serdecznie Wam wszystkim tu obecnym za bycie razem z nami i wspieranie działań społecznych dotyczących odnowy zatorskich zabytków jest to dowód troski o historię naszego miasta. Dziękując- wierzę, że dalsze prace w tym zakresie układać będą się pomyślnie. Odnowa zatorskich pomników kultu niech będzie znakiem naszej wiary w świętych obcowanie-wierzymy, że oni za nami orędować będą u Boga. Niech właściwym działaniem będzie pamięć o nich, szacunek i dbałość o ład i porządek wokół nich. Na każdej figurze, krzyżu, ołtarzu figuruje tabliczka z napisem odrestaurowano dzięki TMZZ, Radzie społecznej i mieszkańcom zatorszczyzny. Jeszcze raz wszystkim dziękuję z całego serca w imieniu Rady Społecznej oraz własnym, przepraszam jeżeli kogoś pominąłem. Jednocześnie z okazji Nowego Roku 2018 życzę wszystkim dużo sił, zdrowia, wytrwałości i wszelkiej pomyślności, wszelkiego dobra, miłości Bożej i ludzkiej w tym co robicie dla naszej małej ojczyzny. Jesteśmy w okresie świąteczno-noworocznym, życzę więc by Boża Dziecina miała nas wszystkich w swej opiece dając radość dnia codziennego każdemu z nas i naszym rodzinom.
Wiesław Susuek