O TMZZ

Towarzystwo Miłośników Ziemi Zatorskiej powołane zostało 2 grudnia 1986r. Inicjatorami powołania Towarzystwa byli : Stanisław Rapacz - lokalny działacz samorządowy i mgr Maria Brandys - nauczycielka geografii . Okazją do powołania Towarzystwa Miłośników Ziemi Zatorskiej był zbliżający się jubileusz 700-lecia nadania Zatorowi praw miejskich (10.11.1292r.) Towarzystwo Miłośników Ziemi Zatorskiej jest kontynuatorem działalności powołanego przed wojną (1936r.) przez miejscowego lekarza Fryderyka Ruzićkę Towarzystwa Miłośników Historii Zatora. Towarzystwo to, zwłaszcza jego założyciel, gromadziło pamiątki z przeszłości miasta, które wyeksponowano w założonym wówczas Muzeum Miasta Zatora. Działalność tego Towarzystwa przerwała dopiero II wojna światowa, a w wyniku zawieruchy wojennej zaginęły wszystkie zbiory muzealne. TMZZ jest organizacją pozarządową posiadającą osobowość prawną od 15 października 1987r. Działa na terenie miasta i gminy Zator. Funkcję przewodniczącej Towarzystwa powierzono Marii Brandys, którą pełniła do 2010 roku. Aktualnie Towarzystwo skupia ok. 70 członków. Siedzibą Towarzystwa (od 1998r.) są pomieszczenia w budynku dawnego Sądu Grodzkiego - Rynek 2, które władze miasta udostępniły nieodpłatnie na prowadzenie działalności statutowej/wcześniej w pracowni geograficznej Szkoły Podstawowej w Zatorze, następnie w wynajętym lokalu Rybackiego Zakładu Doświadczalnego.

 

 

Główne cele i zadania TMZZ

 

  • popularyzowanie wiedzy historycznej o Ziemi Zatorskiej, ukazywanie walorów regionalnych, kulturowych, krajoznawczych naszej Małej Ojczyzny,

  • rozwijanie wśród młodzieży zainteresowań historią regionu, jego przeszłością, dniem dzisiejszym i przyszłością ,

  • zbieranie, opracowywanie i kompletowanie materiałów archiwalnych, bogacenie zbiorów muzealnych dla przyszłego muzeum miasta,

  • opracowania monograficzne ,

  • współpraca z Władzami Miasta na rzecz ochrony zabytków, środowiska naturalnego, estetyzacji miasta i gminy,

  • upowszechnianie historii, ukazywanie wartości kulturowych regionu poprzez wydawnictwa, środki masowego przekazu ? radio, prasę, TV ? wystawy, konkursy, pogadanki, kiermasze pamiątek, spotkania z młodzieżą i mieszkańcami, regionalne imprezy i prezentacje środowiskowe ukazujące tradycje, obrzędy, zwyczaje naszej Małej Ojczyzny ,

  • zachowanie pamięci o ofiarach wojen światowych, uczestnikach walk oraz martyrologii w obozach zagłady z terenu Zatorszczyzny ,

  • przyjmowanie i oprowadzanie turystów po mieście i obiektach zabytkowych.

 

Działania te służyć mają budzeniu patriotyzmu lokalnego, uczyć szacunku do tego co mija, co jeszcze można ocalić od zapomnienia dla tych, co przyjdą po nas.

Przykłady ważniejszych dokonań

 

  • zinwentaryzowanie obiektów zabytkowych na terenie miasta i gminy Zator ,

  • współudział w tworzeniu nazewnictwa ulic na nowopowstałym osiedlu ?Królewiec,?

  • zainicjowanie i aktywny udział w przygotowaniu obchodów jubileuszowych:
    - 700-lecia nadania Zatorowi praw miejskich (1992r.)
    - 600-lecia konsekracji kościoła parafialnego (1993r.)
    - 550 rocznicy powstania Księstwa Zatorskiego (1995r.)
    - 500 rocznicy włączenia Księstwa Zatorskiego do Polski (1994r.)

  • zainicjowanie i wydanie wspólnie z Ośrodkiem Kultury lokalnej gazety ?Życie Zatora? z wkładką historyczną ?Z kart historii? autorstwa M. Brandys ,

  • zainicjowanie i pomoc w realizacji ustawienia w rynku pomnika poświęconego Zatorzanom - ofiarom II wojny światowej, ufundowanie wraz ze społeczeństwem Zatorszczyzny pamiątkowej tablicy umieszczonej na pomniku oraz w kaplicy cmentarnej ,

  • ufundowanie i umieszczenie w kościele parafialnym marmurowej tablicy ? epitafium ? poświęconej Pawłowi z Zatora, znanemu w XV w. kaznodziei krakowskiemu rodem z Zatora w 600 rocznicę konsekracji zatorskiej świątyni ,

  • urządzenie w siedzibie Towarzystwa Miłośników Ziemi Zatorskiej stałej ekspozycji historycznej i regionalnej miasta oraz galerii malarstwa i rzeźby (prace z zatorskich plenerów malarsko- rzeźbiarskich) ,

  • ciągłe bogacenie zbiorów archiwalnych, pamiątek z przeszłości (zatorianów), uzupełnianie ekspozycji, udostępnianie zwiedzającym, organizowanie spotkań z młodzieżą (lekcje wychowawcze i historii o regionie) oraz mieszkańcami miasta, przewodnikami turystycznymi, działaczami regionalnymi i in.

  • prowadzenie działalności kulturalno- wychowawczej poprzez działalność Młodzieżowego Koła Przyjaciół Zatora powołanego i działającego przy Towarzystwie w latach 2000/2001. Zajęcia miały charakter interdyscyplinarny w oparciu o program autorski Janusza Czerwika,

  • gromadzenie w biblioteczce Towarzystwa opracowań, albumów, kronik, prac konkursowych i dyplomowych zawierających treści związane z Zatorszczyzną ,

  • organizowanie wystaw malarstwa, rysunku, fotografii, haftów i gobelinów, zbiorów kolekcjonerskich, wyrobów plecionkarsko- wikliniarskich, fotogramów związanych z rocznicami państwowymi, wybitnymi postaciami polskiej kultury i nauki i in.

  • organizowanie licznych konkursów m.in.: wiedzy o Ziemi Zatorskiej, ozdób choinkowych, wyrobów plecionkarskich, szopek bożonarodzeniowych, kart świątecznych, stroików Wielkanocnych, wierszy o regionie, opracowań monograficznych sołectw i in.

  • rejestrowanie na fotografii i kasetach wideo ważniejszych wydarzeń z życia miasta i gminy, ciągłe uzupełnianie bogatej już fototeki  regionu ,

  • stała współpraca z środkami masowego przekazu- prasą, radiem, TV m.in. celem ukazywania walorów krajobrazowych, turystycznych i historycznych Ziemi Zatorskiej ,

  • pomoc absolwentom szkół i uczelni w pozyskiwaniu materiałów do prac dyplomowych, udostępnianie materiałów historycznych, pomoc merytoryczna ,

  • organizowanie kiermaszy pamiątek wydanych przez TMZZ, loterii fantowych, licytacje obrazów, pozyskiwanie sponsorów ? z przeznaczeniem dochodu na wydawnictwa regionalne i ratowanie zatorskich zabytków,

  • współpraca z Władzami Miasta odnośnie ochrony środowiska, zabytków, opracowywania programów zagospodarowania turystycznego i estetyzacji miasta i gminy,

  • wystąpienie do Władz Samorządowych z propozycją stopniowego zagospodarowania parku poniżej zamku dla celów kultury i wypoczynku ,oraz nowych nasadzeń w Alei Lipowej będącej Pomnikiem Przyrody

  • starania o utworzenie na miejscowym cmentarzu skansenu (lapidarium) zabytkowych, porzuconych pomników i krzyży ,

  • przekazanie pisemnych opracowań dotyczących czasów II wojny światowej do archiwum obozu w Oświęcimiu,

  • troska o groby osób zasłużonych w przeszłości dla miasta.

Inne coroczne formy działalności TMZZ

 

  • ?Wieczór przy Świecach? ? noworoczne spotkania z Seniorami Zatora. W tym roku było to już XXI jubileuszowe spotkanie ,na którym tradycyjnie łamano się opłatkiem, śpiewano wspólnie kolędy, oklaskiwano jasełka i występy: młodzieży szkolnej oraz orkiestry dętej Regionalnego Ośrodka Kultury,

  • Wielkanocne prezentacje potraw świątecznych w Niedzielę Palmową połączone z degustacją, wystawą stroików, palm i pisanek ,kartek Wielkanocnych ,wyrobów wikliniarskich i koronkarskich z możliwością ich zakupu i sprzedaży. Tegoroczny XIII Wielkanocny Jarmark Artystyczno ? Kulinarny połączono z prezentacją rękodzieła ludowego polskiego i słowackiego z zaprzyjaźnionej słowackiej gminy Terchova,

  • ?Tłusty Czwartek? ? spotkania z pensjonariuszami Domu Pomocy Społecznej CARITAS w Zatorze połączone z przekazaniem pączków i wspólną pogawędką..,

  • Kiermasze pamiątek, loterie fantowe, Dni Otwarte dla zwiedzających zbiory historyczne i regionalne miasta ? w Dni Zatora i Zatorski Jarmark Karpiowy organizowany przez Regionalny Ośrodek Kultury,

  • Kwesty na cmentarzu w dzień Wszystkich Świętych na renowację zatorskich pomników,

  • Uczestnictwo z okazji świąt narodowych i rocznic w składaniu kwiatów i zniczy w miejscach Pamięci Narodowej.

  • Udział: w spotkaniach z młodzieżą szkolną , w jury konkursów wiedzy o Zatorze .

 

 

Ważniejsze wydawnictwa TMZZ

 

Obchody jubileuszowe nadania Zatorowi praw miejskich (1992r.) były okazją do wydania okolicznościowych pamiątek m.in.

 

  • Medalu 700-lecia

  • proporczyka, plakietki, znaczka turystycznego z herbem Zatora

  • folderów: ?700 lat miasta Zator? i ?600 lat kościoła parafialnego p.w. św. Wojciecha i Jerzego?

  • kompletu widokówek miasta

  • reprintów starych widokówek Zatora

  • zestawu grafik ?Stary Zator? autorstwa Z. Połącarza

  • folderu ?Zator 2001?

  • mapy turystycznej miasta i gminy z opisem tras

  • Zbiorek wierszy ?Strofy o moim mieście?

 

Teksty do wszystkich folderów opracowała Maria Brandys. Autorami zdjęć są: P. Hankus, M. Brandys, J. Wieliczko, M. Kołdras, J. Rzepa, B. Smreczyńska. Wyżej wymienione pamiątki są w sprzedaży w siedzibie TMZZ..Wydanie pamiątek i folderów oraz wszystkie inne fundacje realizowane przez Towarzystwo były możliwe dzięki ofiarności społeczeństwa Zatorszczyzny, pozyskiwaniu sponsorów, organizowanym loteriom fantowym ,licytacji obrazów, kwestom oraz wsparciu finansowemu Władz Miasta. Podkreślić należy, iż działalność Towarzystwa Miłośników Ziemi Zatorskiej oparta jest wyłącznie na społecznym zaangażowaniu członków, a bywa, że  podejmowane niektóre przedsięwzięcia dofinansowywane są z funduszy samych członków.

 

TMZZ a młode pokolenie Zatorzan

 

Corocznie Burmistrz Zatora przyjmuje oferty współpracy przy realizacji zadań profilaktycznych w Gminie Zator ?Alternatywa ? przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii? realizując Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii wraz z Ośrodkiem Pomocy Społecznej .

 

Od trzech lat TMZ tworzy integracyjne profilaktyczne programy środowiskowe mające na celu :wspomaganie profilaktycznej działalności antyalkoholowej i antynarkotykowej, ograniczanie przestępczości i aspołecznych zachowań, zawierające w ofercie współpracy zadania ; informacyjne, edukacyjne, kulturalne, zagospodarowania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży, a także przeciwdziałanie przemocy w rodzinie.

 

  • W roku 2008 projekt ?Poznaję- chronię-promuję?

  • W roku 2009 projekt ?Ta ziemia od innych droższa?

  • W roku 2010 projekt ? O czym szepczą trzciny i tataraki??

  • W roku 2011 projekt ?Ocalić od zapomnienia?

 

Młodzież w czasie wakacji pod opieką członków zarządu TMZZ poznaje historię Zatora , przeżywa spotkania: ornitologiczne, botaniczne, muzyczne z przyrodą .Uczy się sztuki : wędkowania, renowacji zabytkowych mebli, bibułkarstwa , makramy, wiklinowego plecionkarstwa, organizowania spotkań przy ognisku i integracji z młodzieżą całej gminy.

 

Spędza czas bezpiecznie ,pożytecznie i radośnie. Udział w zajęciach cieszy się coraz większym zainteresowaniem dzieci i młodzieży.

 

Z czego TMZZ może być dumne?

 

  • W czerwcu 2006 roku TMZZ otrzymało nagrodę Starosty Powiatu Oświęcimskiego za realizację projektu ?Chronimy zabytki w naszym mieście , dziedzictwo naszych przodków?

 

  • 27 listopada 2007 roku Prezes TMZZ pani Maria Brandys jako pierwsza osoba w historii Zatora otrzymała tytuł ?Zasłużony dla Ziemi Zatorskiej ? w uznaniu bezgranicznego oddania i zaangażowania dla zachowania i upowszechniania dziedzictwa kulturowego wraz ze statuetką wykonaną w pracowni ASP w Krakowie oraz wmurowaniem tablicy pamiątkowej na budynku Urzędu Miasta.

 

  • W sierpniu 2010 roku na podstawie § 31 pkt5 5 Statutu , Zarząd TMZZ mając na względzie szczególne zasługi i rolę, dla funkcjonowania Towarzystwa Miłośników Ziemi Zatorskiej w latach 1986 -2010 przyznał pani Marii Brandys tytuł Honorowego Prezesa TMZZ.

 

 

Nowe wyzwania

 

  • Zator ?stolicą ?Doliny Karpia.

  • Budowę Zatorskiej Strefy Aktywności Gospodarczej

  • Rozszerzenie współpracy z Regionalnymi Towarzystwami: Towarzystwem Miłośników Ziemi Wadowickiej, Towarzystwem Miłośników Ziemi Krzeszowickiej, Towarzystwem Miłośników Kalwarii Zebrzydowskiej

 

  • Dotarcie do pokolenia Zatorzan, którzy powoli zostają obywatelami Unii Europejskiej i Świata oraz młodego pokolenia ,aby czuli się związani ze środowiskiem, z którego się wywodzą ,ukazanie piękna rodzinnych stron ,tradycji ,kultury, by mając wielką ojczyznę, mieli i kochali swoją ?małą ojczyznę? jak to wyraził w wierszu p.J.Czerwik

 

 

 

Napisałem w parku

 

na dębowej korze

 

słowa proste i prawdziwe

 

?Kocham Cię Zatorze?"

 

 

Opracowała Maria Fila